ZEUGMA YA DA FIRAT SELEUKİA’SI

Zeugma antik kenti, Nizip ilçesinin 10 km. doğusunda Fırat Irmağının kıyısında bulunuyor.

Büyük İskender’in kurduğu imparatorluk, ölümünden sonra dört ayrı devlete bölünür. Bunlardan biri, generallerinden Seleukos’un (I.Seleukos Nikator) M.Ö. 321 yılında kurduğu Seleukos Devleti. I.Seleukos Nikator, daha önce Büyük İskender’in Fırat’ı geçtiği bu stratejik noktada, Fırat ırmağının batı sahilinde Seleukia adıyla bir kent kurar. Tam karşısında, doğu sahilde de karısı Apama adına izafeten Apamea adıyla bir kent kurar. Bu iki kent esasen bir askeri garnizon iken zamanla ticari yönden de büyük bir merkez haline gelir ve başkent olur.

Seleukia; Belkıs tepesinde yer aldığı için Belkıs adıyla da anılmakta. Fırat ırmağının en sığ yeri olan bu geçit yeri, daha sonra köprü ya da geçit anlamında Zeugma olarak anılmaya başlanmış. Kentin adı da Zeugma olarak değişmiş.

Amasyalı Coğrafyacı Strabon, Geographika adlı eserinde Fırat ırmağı kıyısındaki Seleukia (Zeugma) ve Apamea kentlerinden bahseder.

M.Ö. 64 yılında Roma konsülü Pompeius, Zeugma’yı Kommagene Krallığı içine dahil eder. M.Ö. 31 yılında ise, Kommagene Krallığının hakimiyetinden çıkarılmış ve Suriye eyaletine bağlı bir kent haline getirilmiş. Roma İmparatorluğunun 4. Skythia Lejyonu burada konuşlandırılınca, Zeugma büyük bir ticari merkez haline gelmiş ve nüfusu da 80.000 kişiye ulaşmış. Karşılaştırmak gerekirse, İtalya’daki Pompei kentinden çok daha büyük bir alana yayılmış. Büyük bir imar faaliyetine girişilmiş. Belkıs tepesinin Fırat ırmağına bakan yamaçlarına villalar inşa edilmiş. Askeri garnizonun at meydanı, Belkıs tepesinin batısında bulunuyor. Akropol’ün üzerine Kader Tanrıçası Thyke’nin heykeli de bulunan bir tapınak yapılmış. Bu tapınak halen toprak altında bulunuyor. Villaların önemli bir kısmı ve kentin çarşısı Birecik Barajının suları altında. Batı kıyısında bir villada kazılar devam ediyor. Villanın bir çok bölümü ve zemin mozaikleri açığa çıkarılmış durumda. Çıkarılan diğer mozaikler ve buluntular Gaziantep Müzesinde sergileniyor.

 

Zeugma; Hellenistik ve Roma döneminden sonra Hristiyan (Bizans) ve İslam hakimiyetine girmiş. Şimdi ziyaretçilerini bekliyor.

GÖRSELLER:https://photos.google.com/share/AF1QipOQiv4jAjVs3Szac4c_Ta1Y5_0H-o9GIiJsQcakwRpgtjgsnn8yXi2zPOi-clo3mA?key=QU1pdnpUcXplSElucWJYRlBPUzR0SjdMWVY4a0N3