JULİOPOLİS NEKROPOLÜ, ÇAYIRHAN

Juliopolis antik kentinin nekropolü (mezarlığı), Ankara’ya 122 km. uzaklıkta olup, Çayırhan’ın hemen güneyinde, Sarıyar baraj gölündeki bir yarımadada ya da bir burun üzerinde yer almaktadır. Çayırhan kasabasının içinden geçilip, Çayırhan Termik Santralı solda kalacak şekilde güneye doğru inildiğinde ulaşılmaktadır. Baraj gölünün kıyısında öbeklenmiş ağaçlıklı bölgelerin dışında, çevre tamamen ağaçsız ve çıplak. Erozyonun açık etkileri görünüyor, baraj gölü çevresinde. Kırmızı, sarı, beyaz renkli demir bileşikleri ve kireçten oluşmuş tortul kayaçların tabakalaşması açık bir şekilde ortaya çıkmış. Bölgede bulunan linyit yataklarının üstünde trona katmanları var ve bundan soda üreten bir tesis de Juliopolis ile Nekropolis arasında baraj gölü kıyısında bulunuyor. Baraj gölünde çok çeşitli su kuşları da kendilerine yaşam alanı bulmuşlar.

• 

• 

Antik dönemde; Trakların bir kolu olan Mys’lerin yaşadığı, bugün Bandırma, Erdek ve Balıkesir’in tamamı ile Bursa, Çanakkale, İzmir ve Kütahya illerinin bir kısmını kapsayan ve adı Mysia olan bölgede, Uludağ’ın (Olympos) eteğindeki ormanlık alanlarda haydut çeteleri yaşarmış. Hemşehrim Coğrafyacı Strabon, Geographika adlı eserinin XII.8 bölümünde böyle anlatıyor. Gordion’lu Kleon, bu çetelerden birinin başıymış. Etki alanını genişleterek, eski bir Frig kenti olan tahkim edilmiş Kallydion’u (Frig döneminde adı, Gordiokome’ymiş) harekât üssü ve sığınağı olarak kullanmış. Roma’da Pleblerin Tribünü (komutan/subay-tribe sözcüğünden türetilmiş) olan Titus Labienus’un Anadolu’daki taraftarlarına karşı saldırıda bulunması Antonius’un yararına olmuş ve ödüllendirilmiş. Actium savaşında, Antonus’a karşı Jül Sezar’ın (Julius Caesar) yanında yer almış ve bu nedenle, Jül Sezar tarafından çok itibar görmüş ve neredeyse hükümdar muamelesi yapılmış. Buna karşılık Kleon, yaşadığı yer olan Kallydion’un adını değiştirmiş ve Julius Caesar’ın adını vererek Juliopolis yapmış. Khalkedon’dan (Kadıköy) Ankyra’ya (Ankara) giden antik yol Juliopolis’ten geçiyormuş. Bu yoldan Roma imparatorları Traianus (Trajan), Hadrianus, Caracalla ve Jovianus’un orduları da geçmişler. Bu nedenle, bu küçük yerleşim yeri gittikçe büyüyerek, bir kente dönüşmüş.

Juliopolis kent merkezi, Nekropolün güneyinde Sarıyar baraj gölünün sahilinde su altında bulunmaktadır. Bir ara, baraj sularının çekilmesiyle ortaya çıkmış, ama bugün batık durumdadır. Nekropolis’te kazılar, Anadolu Medeniyetleri Müzesi Müdürlüğü’nce, 2009 yılından itibaren sürdürülmektedir. 2009 yılına kadar, 71 adet mezar kaçak kazı ve mezar soyguncularının tahribatına uğramış. Bugüne kadar 800 civarında mezar açılmış. Mezar tipleri olarak; oda biçimli kaya oygu mezar, kırma çatılı sanduka mezar, sanduka biçimli kaya oygu mezar, basit toprak mezar, lahit mezar, urne mezar (Pişirilmiş topraktan yapılan vazo. Bu mezar tipine, Lagynos tipi de deniyor). Ayrıca iki adet tamamlanmamış mezar da bulunmuş. Oda biçimli kaya oygu mezarların yan duvarlarında, ölüler üst üste konularak, yanları da ahşapla desteklenerek gömme işlemi yapılmış. Mezarlardan döneme ait sikkeler, gözyaşı şişeleri, takılar, iğneler, kesici aletler, ok uçları, sikkeler çıkarılmış. Bütün çıkarılan buluntular, Ankara Anadolu Medeniyetleri müzesinde sergileniyor. Sikkelerin üzerinde resim, yazı ve işaretlerden dönemin Juliopolis’i hakkında bilgi edinilmeye çalışılıyor.

• 

• 

• 

• 

Baraj gölü altında kalan Juliopolis’in bir kısmının da bir şekilde ortaya çıkarılması ve buradaki yaşamla ilgili bilgilerin ziyaretçilere sunulması, Nallıhan’ın turizmine ve ekonomisine büyük katkı sağlayacaktır. Bölgede çektiğim fotoğraflar aşağıda, Görseller bölümünde yer almaktadır. Bir başka yazıda buluşmak üzere, esen kalın dostlar.

GÖRSELLER: https://photos.app.goo.gl/pTTe2i8pSQ6UquyG8